ارزیابی میزان اتکا معامله گران بورس اوراق بهادار تهران به اطلاعات سرمایه فکری در تصمیمات سرمایه گذاری
چکیده: 1
مقدمه: 2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1)مقدمه 4
2-1) تاریخچه مطالعاتی. 4
3-1) بیان مسئله 6
4-1) چارچوب نظری. 7
5-1) فرضیات تحقیق. 8
6-1) اهداف تحقیق. 8
7-1) اهمیت و ضرورت تحقیق. 8
8-1) تعریف عملیاتی. 9
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2 مقدمه 15
2-2( سرمایه های فکری. 15
1-2-2) تعاریف مربوط به سرمایه های فکری. 20
2-2-2) بررسی موشکافانه علل وجود تفاوت ها در زمینه ارائه تعریفی واحد از سرمایه های فکری. 22
3-2-2) دلایل افزایش توجه به سرمایه فکری. 22
1-3-2-2) پدیده اقتصاد کلان. 22
2-3-2-2) خصوصیات موجود در منابع نامشهود 23
3-2) تاریخچه سرمایه فکری. 25
1-3-2) بررسی اثر سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی و کسب مزیت رقابتی: 27
1-1-3-2) سرمایه های فکری و عملکرد سازمانی. 27
2-1-3-2) نقش ماموریت در بالابردن عملکرد 29
3-1-3-2) مزیت رقابتی. 30
4-1-3-2) مزیت مشهود در مقابل نامشهود 31
5-1-3-2) مدیریت دانش، ابزاری برای تبدیل سرمایه های فکری به مزیت رقابتی. 31
6-1-3-2) ارتباط سرمایه ی فکری ، سرمایه ی اجتماعی و مزیت رقابتی. 32
4-2) اندازه گیری سرمایه فکری. 34
1-4-2) مدل های توصیفی سنجش سرمایه ی فکری. 35
1-1-4-2) مدل های مبتنی بر سرمایه ی بازار. 38
2-1-4-2) مدل های مستقیم سرمایه ی فکری. 39
3-1-4-2) مدل بازده دارایی ها 40
4-1-4-2) مدل های کارت امتیازی. 50
5-1-4-2) مدل های تجسمی. 51
2-4-2) مدل های تجویزی سنجش سرمایه ی فکری. 52
3-4-2) مدل های سنجش دارایی های/ سرمایه های دانشی. 53
4-4-2) ابزارهای سرمایه ی فکری. 54
5-2) افشاء سرمایه های فکری. 54
1-5-2) مقدمه 54
2-5-2) افشاء سرمایه های فکری. 55
3-5-2) تولد اولین و دومین گزارش سرمایه های فکری در جهان. 55
4-5-2) تئوریهای ارائه شده در ارتباط با افشاء سرمایه های فکری. 56
5-5-2) فاکتورهای مهم در افشاء سرمایه های فکری. 58
1-5-5-2) اندازه شرکت.. 58
2-5-5-2) تمرکز مالکیت ها در یک نقطه 58
3-5-5-2) استقلال هیئت مدیره 59
4-5-5-2) عمر شرکت.. 59
6-5-2) خصوصیات یک بیانیه افشاء مناسب.. 59
1-6-5-2) قابل پیشبینی کردن عملکرد 59
2-6-5-2) قابل استفاده بودن برای تصمیم گیرندگان. 60
3-6-5-2) داشتن ارتباط با استانداردهای گزارش دهی مالی موجود 60
7-5-2) گزارش دهی سرمایه فکری. 61
8-5-2) صورت وضعیت سرمایه های فکری. 62
1-8-5-2) گزارش سرمایه فکری. 63
2-8-5-2)گزارش جریان سرمایه فکری. 63
3-8-5-2)گزارش یادداشت سرمایه فکری. 63
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
1-3) مقدمه 69
2-3)روش تحقیق. 69
3-3) قلمرو تحقیق. 70
1-3-3) قلمرو موضوعی. 70
2-3-3) قلمرو مکانی. 70
3-3-3) قلمرو زمانی. 70
4-3) روشهای گردآوری اطلاعات.. 71
5-3) ابزار گردآوری اطلاعات.. 72
6-3) مدل مفهومی تحقیق. 72
7-3) جامعه آماری تحقیق. 73
8-3) آزمون فرضیهها 74
9-3) روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 75
1-9-3) آزمون همبستگی. 75
2-9-3( رگرسیون چندگانه 76
3-9-3) آزمون نرمال بودن ( کولموگروف- اسمیرنوف ) 76
4-9-3- آزمون خود همبستگی ( دوربین- واتسن ): 77
5-9-3) چند همخطی: 77
6-9-3) بررسی نرمال بودن خطاها 78
10-3) شیوه اندازهگیری متغیرهای پژوهش.. 78
1-10-3) مولفه های سرمایه فکری. 78
1-1-10-3) کارایی سرمایه فیزیکی : 79
2-1-10-3) کارایی سرمایه انسانی. 79
3-1-10-3) کارایی سرمایه ساختاری. 80
2-10-3) شاخص های تصمیمات سرمایه گذاران: 80
1-2-10-3) نوسانات قیمت سهام 81
2-2-10-3) حجم معاملات سهام 81
3-2-10-3)نسبت قیمت به سود 82
4-2-10-3)سود هر سهم 83
5-2-10-3)سود نقدی پرداخت شده: 84
6-2-10-3)ریسک سیستماتیک (B): 84
7-2-10-3)ثبات روند EPS: 85
3-10-3) متغیرهای کنترل. 85
1-3-10-3) اندازه شرکت.. 85
2-3-10-3) نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام 85
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها
1-4) مقدمه 88
2-4) شاخصهای توصیفی متغیرها 89
3-4) روش آزمون فرضیههای تحقیق. 93
1-3-4) بررسی اعتبار مدل. 93
4-4) تجزیهوتحلیل فرضیههای تحقیق. 94
1-4-4) بررسی فرض نرمال بودن متغیرهای وابسته 95
2-4-4)آزمون فرضیه اول. 96
3-4-4) آزمون فرضیه دوم 101
4-4-4) آزمون فرضیه سوم 105
5-4-4) آزمون فرضیه چهارم 109
1-5-4-4) ضرایب مقدار ویژه و شاخص وضعیت بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و EPS . 113
6-4-4) آزمون فرضیه پنجم 114
7-4-4) آزمون فرضیه ششم 118
8-4-4) آزمون فرضیه هفتم 122
9-4-4) خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها 126
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات
1-5) مقدمه 129
2-5) ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیر ها 129
1-2-5) نتیجه فرضیه اول. 130
2-2-5) نتیجه فرضیه دوم 130
3-2-5) نتیجه فرضیه سوم 131
4-2-5) نتیجه فرضیه چهارم 131
5-2-5) نتیجه فرضیه پنجم 132
6-2-5) نتیجه فرضیه ششم 133
7-2-5) نتیجه فرضیه هفتم 133
3-5) نتیجه گیری کلی. 134
4-5) پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های تحقیق. 135
5-5) پیشنهادهایی برای تحقیق های آتی. 135
6-5) محدودیتها و موانع تحقیق. 136
پیوست ها
پیوست الف) اسامی شرکت های نمونه و میانگین سرمایه فکری محاسبه شده: 138
پیوست ب) همبستگی و رگرسیون به تفکیک سال. 140
منابع و ماخذ
منابع فارسی: 145
منابع لاتین: 146
چکیده انگلیسی: 148
جدول 1-2 مهم ترین تعاریف ارائه شده توسط محققان. 21
جدول 2-2: سیر تکاملی سرمایه فکری. 25
جدول 3-2 گزارش سرمایه فکری شرکت.. 63
جدول 1-3 نحوه محاسبه متغیرها 80
جدول 1-4 : شاخص های توصیف کننده متغیرها تحت شاخص های مرکزی ، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع. 89
جدول 2-4 : شاخص های توصیف کننده متغیرهای تحقیق تحت شاخص های مرکزی به تفکیک سال. 90
جدول 3-4 : آزمون نرمال بودن متغیر وابسته 96
جدول 4-4: ضریب همبستگی پیرسون، سطح معنیداری و تعداد نمونه آماری بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و نوسانات قیمت سهام. 97
جدول 5-4: تحلیل واریانس بین مؤلفههای سرمایه فکری و نوسانات قیمت سهام 97
جدول 6-4: ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و نوسانات قیمت سهام 98
جدول 7-4: ضرایب معادله رگرسیون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و نوسانات قیمت سهام 99
جدول 8-4: ضریب همبستگی پیرسون، سطح معنیداری و تعداد نمونه آماری بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و نسبت قیمت به سود. 101
جدول 9-4: تحلیل واریانس بین مؤلفههای سرمایه فکری و نسبت قیمت به سود 102
جدول 10-4: ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و نسبت قیمت به سود. 102
جدول 11-4: ضرایب معادله رگرسیون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و نسبت قیمت به سود 103
جدول 12-4: ضریب همبستگی پیرسون، سطح معنیداری و تعداد نمونه آماری بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و حجم معاملات سهام. 105
جدول 13-4: تحلیل واریانس بین مؤلفههای سرمایه فکری و حجم معاملات سهام 106
جدول 14-4: ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و حجم معاملات سهام . 106
جدول 15-4: ضرایب معادله رگرسیون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و حجم معاملات سهام 108
جدول 16-4: ضریب همبستگی پیرسون، سطح معنیداری و تعداد نمونه آماری بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و EPS. 110
جدول 17-4: تحلیل واریانس بین مؤلفههای سرمایه فکری و EPS. 110
جدول 18-4: ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و EPS . 111
جدول 19-4: ضرایب معادله رگرسیون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و EPS. 112
جدول 20-4: ضریب همبستگی پیرسون، سطح معنیداری و تعداد نمونه آماری بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و ثبات روند EPS. 114
جدول 21-4: تحلیل واریانس بین مؤلفههای سرمایه فکری و ثبات روند EPS. 115
جدول 22-4: ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و ثبات روند EPS. 115
جدول 23-4: ضرایب معادله رگرسیون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و ثبات روند EPS. 116
جدول 24-4: ضریب همبستگی پیرسون، سطح معنیداری و تعداد نمونه آماری بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و DPS. 118
جدول 25-4: تحلیل واریانس بین مؤلفههای سرمایه فکری و DPS. 119
جدول 26-4: ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و DPS 119
جدول 27-4: ضرایب معادله رگرسیون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و DPS. 120
جدول 28-4: ضریب همبستگی پیرسون، سطح معنیداری و تعداد نمونه آماری بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک . 122
جدول 29-4: تحلیل واریانس بین مؤلفههای سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک... 123
جدول 30-4: ضریب همبستگی، ضریب تعیین و آزمون دوربین واتسون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک. 123
جدول 31-4: ضرایب معادله رگرسیون بین متغیر مؤلفههای سرمایه فکری و ریسک سیستماتیک... 124
جدول 32-4: ضریب مولفه های سرمایه فکری و شاخصهای تصمیمات سرمایه گذاران. 126
جدول 33-4 رابطه بین سرمایه فکری با سه متغیر حجم معاملات سهام ، EPS و DPS. 127
نمودار 1-2 چارچوبی برای نشان دادن جریان سرمایه های فکری. 60
نمودار 2-2 : صورت وضعیت سرمایه های فکری. 62
نمودار 1-3 مدل طبقهبندی داراییهای یک شرکت.. 72
نمودار 2-3 مدل تبیینی تحقیق. 73
نمودار 1-4: هیستوگرام نوسانات قیمت سهام 100
نمودار 2-4: نمودار پراکندگی متغیر نسبت قیمت به سود 100
نمودار3-4: هیستوگرام نسبت قیمت به سود 104
نمودار4-4: نمودار پراکندگی متغیر نسبت قیمت به سود. 104
نمودار5-4: هیستوگرام حجم معاملات سهام 108
نمودار6-4: نمودار پراکندگی متغیر حجم معاملات سهام 109
نمودار7-4: هیستوگرام EPS. 113
نمودار8-4: نمودار پراکندگی متغیر EPS. 113
نمودار 9-4: هیستوگرام ثبات روند EPS. 117
نمودار 10-4: نمودار پراکندگی متغیر ثبات روند EPS. 117
نمودار 11-4: هیستوگرام DPS. 121
نمودار 12-4: نمودار پراکندگی متغیر DPS. 121
نمودار 13-4: هیستوگرام ریسک سیستماتیک. 125
نمودار 14-4: نمودار پراکندگی متغیر ریسک سیستماتیک. 125
چکیده:
فرایند تصمیم گیری سرمایه گذارن، تحت تاثیر ترکیبی از اطلاعات مالی و غیر مالی است، اما گزار ش هایی که مدیران در رابطه با عملکرد و نحوه فعالیت شرکت به بازار سرمایه ارایه می کنند، صرفا ابعاد مالی و مشهود قضیه را در بر می گیرد و کمتر اطلاعاتی در مورد اقلام نامشهود را در بر میگیرد، بنابراین علاوه بر اطلاعات مالی رایج، سرمایه گذاران به اطلاعات بیشتری در مورد عوامل نامشهودی که بر قیمت سهام موثر است، نیاز دارند .
در این تحقیق سعی شده قدرت مربوط بودن اطلاعات مربوط به سرمایه فکری در تصمیمات سرمایه گذاری از طریق آزمون های آماری اندازه گیری شود تا به کمک آن بتوانیم به سرمایه گذاران متغیرهایی را معرفی کنیم تا آن ها بتوانند با وارد کردن این متغیرها در مدل تصمیم خود به بازده بهتری دست یابند.
پس از جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون های آماری به این نتیجه رسیدیم که بین سرمایه فکری و سه شاخص تاثیر گذار بر تصمیمات سرمایه گذاران یعنی متغیرهای حجم معاملات سهام ، EPS و DPS (فرضیات سوم ، چهارم و ششم ) رابطه معنی داری وجود دارد. بنابراین می توان به سرمایه گذارانی که در مدل تصمیم خود از متغیرهای حجم معاملات سهام ، EPS و DPS استفاده میکنند پیشنهاد کرد که جهت بالاتر بردن بازده خود می توانند متغیر سرمایه فکری را نیز در مدل تصمیم خود وارد کنند. همچنین در این تحقیق ما به این نتیجه رسیدیم که بین سرمایه فکری و چهار شاخص دیگر تاثیر گذار بر تصمیمات سرمایه گذاران یعنی متغیرهای نوسانات قیمت سهام ، نسبت قیمت به سود ، ثبات روند EPS و ریسک هر سهم (فرضیات اول ، دوم ، پنجم و هفتم ) هیچ گونه رابطه معنی داری وجود ندارد. بنابراین سرمایه گذارانی که در مدل تصمیم خود از این چهار متغیر استفاده می کنند ، در صورت افزودن متغیر سرمایه فکری به جمع متغیرهای موجود در مدل تصمیم خود ، تغییر عمده ای را در بازده خود نخواهند دید.
واژه گان کلیدی: سرمایه فکری، سرمایه انسانی، سرمایه فیزیکی، سرمایه ساختاری، تصمیمات سرمایه گذاران
مقدمه:
شرایط خاص اقتصادی حاکم بر شرکت های فعال باعث گردیده تا مزیت رقابتی این شرکت ها دیگر بر پایه درایی های مشهود آنها نباشد . آن چیزی که امروزه این شرکت ها را در صحنه اقتصاد کنونی رقابت پذیر می نماید دارایی های نامشهود و به عبارتی سرمایه های فکری آنهاست. این قبیل شرکت ها با برقراری ارتباط مناسب با مشتریان و کسب تجربه لازم در این مسیر و با اتکا به دانش ، تکنیک های سازمانی و مهارتهای تخصصی خود توانسته اند این امر را محقق سازند . امروزه سود پایدار زمانی بدست می آید که اولا سازمانها راه بدست آوردن دانش را یاد بگیرند و ثانیا این دانش را مدیریت نموده و باکمک فرایندهای موجود در مدیریت دانش به سرمایه های فکری تبدیل نمایند. زمانی که شرکت ها از اقتصاد صنعتی به سمت اقتصاد دانشی حرکت می نمایند با چالش های بزرگی مانند پویایی ، عدم اطمینان و پیچیدگی روبرو می گردند. در چنین محیط کسب و کاری نیاز به آگاهی بیشتر در مورد سرمایه های فکری و کنترل آنها فزونی می یابد. اهمیت زیاد این موضوع منجر گردیده تا شرکت ها تلاش زیادتری در جهت شناسایی دارایی های نامشهود خود و از سویی مدیریت مناسب آنها نمایند
